آربیتراژ چیست؟ کسب سود با ریسک پایین در معاملات آربیتراژ

معاملات آربیتراژ در بازار خرید و فروش ارز دیجیتال یک گزینه عالی برای سرمایه گذارانی است که به دنبال انجام معاملات با بازده بالا و ریسک کم هستند. Arbitrage شامل خرید و فروش دو دارایی مرتبط در دو بازار مختلف است تا از تفاوت قیمت بین بازارها سود کسب کرد. در این مطلب نحوه کار آربیتراژ را از طریق مثال‌ها، انواع و مزایا و معایب آن می‌آموزید تا بدانید که آیا این استراتژی با سبک سرمایه‌گذاری شما مطابقت دارد یا خیر. همراه ما باشید.

آربیتراژ Arbitrage چیست؟

آربیتراژ به معنای استفاده از تفاوت قیمت در بازارها، برای کسب درآمد است. اگر یک ارز، کالا یا سهام (یا حتی یک جفت کفش ورزشی کمیاب!) در دو بازار جداگانه، قیمت‌های متفاوتی داشته باشند؛ معامله‌گران نسخه ارزان‌تر را می‌خرند و سپس آن را با قیمت بالاتر می‌فروشند تا درآمد کسب کنند. به این روش آربیتراژ می‌گویند.

در یک بازار سالم که در آن سهام، اوراق قرضه، ارزهای دیجیتال و سایر دارایی‌ها بر اساس ارزش واقعی خود قیمت‌گذاری می‌شوند، نباید فرصت‌های آربیتراژی وجود داشته باشد. بازارهای جهانی گاهی اوقات ناکارآمد هستند و باعث‌عدم تطابق قیمت یا نرخ بین بازارها می‌شوند که سرمایه گذاران می‌توانند از این ناکارآمدی‌ها از طریق آربیتراژ درآمد کسب کنند.

البته، آربیتراژ نمی‌تواند اتفاق بیفتد مگر اینکه اختلاف قیمتی بین مؤسسات مالی وجود داشته باشد. امروزه، چنین اختلافات قیمتی ممکن است چند میلی ثانیه طول بکشد. علاوه بر این، همانطور که گفته شد اختلاف قیمت‌ها معمولا جزیی است، بنابراین انجام استراتژی‌های آربیتراژ منطقی نیست مگر اینکه مقدار قابل توجهی برای سرمایه‌گذاری داشته باشید.

آربیتراژ چگونه کار می‌کند؟

برای درک اینکه چگونه سرمایه گذاران با استفاده از آربیتراژ سود می‌کنند، یک مثال ساده از استراتژی به شما کمک می‌کند. به تصویر بالا نیز دقت کنید.

فرض کنید قصد خرید بیت کوین را دارید که در صرافی بایننس با قیمت 1000 دلار برای هر واحد معامله می‌شود. قبل از خرید بیت کوین، متوجه می‌شوید که همین ارز در صرافی کوکوین با قیمت 1050 دلار معامله می‌شود. بنابراین برای اقدام در مورد فرصت آربیتراژ، بیت کوین را از بایننس (صرافی A) خریداری می‌کنید و سپس آن را در کوکوین (صرافی B) می‌فروشید. شما به ازای هر واحد 50 دلار سود کسب می‌کنید. اگرچه این مقدار ممکن است چندان بالا به نظر نرسد اما اگر بخواهید مثلا 1000 واحد بیت کوین بخرید و بفروشید، در یک معامله 50000 دلار سود خواهید داشت! به همین دلیل است که آربیتراژ را مخصوصا برای سرمایه گذاران بزرگ موثر می‌دانند چرا که حجم سرمایه آن‌ها بالا است.

انواع آربیتراژ

راه‌های مختلفی وجود دارد که آربیتراژورهای کریپتو می‌توانند از ناکارآمدی بازار سود ببرند. بعضی از آن‌هاعبارتند از:

• آربیتراژ صرافی متفاوت:

این نوع شکل پایه‌ای از معامله آربیتراژ است که در آن یک معامله‌گر سعی می‌کند با خرید رمز ارز در یک صرافی و فروش آن در صرافی دیگر، سود به دست آورد.

• آربیتراژ مکانی:

این نوع شکل دیگری از معامله آربیتراژ در صرافی متفاوت است. تنها تفاوت این است که صرافی‌ها در مناطق مختلف واقع شده اند. به عنوان مثال، می‌توانید با استفاده از روش آربیتراژ مکانی، از تفاوت تقاضا و عرضه بیت کوین در آمریکا و کره جنوبی کسب سود داشته باشید.

• آربیتراژ مثلثی:

فرآیند انتقال وجوه بین سه یا چند دارایی دیجیتال در یک صرافی واحد است تا از اختلاف قیمت یک یا دو ارز دیجیتال سود ایجاد شود. به عنوان مثال، یک معامله‌گر می‌تواند یک حلقه معاملاتی ایجاد کند که با بیت کوین شروع می‌شود و با بیت کوین به پایان می‌رسد.

به عنوان مثال: تریدر می‌تواند بیت کوین را با اتر مبادله کند، سپس اتر را با کاردانو معامله کند و در نهایت، کاردانو را دوباره به بیت کوین تبدیل کند. در این مثال، معامله‌گر وجوه خود را بین سه جفت معاملاتی BTC/ETH → ETH/ADA → ADA/BTC منتقل کرد. اگر در هر یک از قیمت‌های سه جفت معامله اختلاف وجود داشته باشد، معامله‌گر بیت‌کوین بیشتری نسبت به ابتدای معامله خواهد داشت. در این نوع آربیتراز، تمام معاملات در یک صرافی انجام می‌شود. بنابراین، معامله‌گر نیازی به برداشت یا واریز وجوه در چندین صرافی ندارد.

• آربیتراژ غیرمتمرکز:

این فرصت آربیتراژ، در صرافی‌های غیرمتمرکز یا سازندگان بازار خودکار (AMM) رایج است که با کمک برنامه‌های خودکار و غیرمتمرکز به نام قراردادهای هوشمند، قیمت جفت‌های معاملاتی رمز ارز را پیدا می‌کنند. اگر قیمت‌های جفت‌های معاملاتی ارز دیجیتال به‌طور قابل‌توجهی با قیمت‌های نقدی آن‌ها در صرافی‌های متمرکز متفاوت باشد، معامله‌گران آربیتراژ می‌توانند وارد شوند و آربیتراژ در صرافی متفاوت، شامل صرافی غیرمتمرکز و یک صرافی متمرکز را انجام دهند.

• آربیتراژ آماری:

این نوع آربیتراژ، تکنیک‌های اقتصادسنجی، آماری و محاسباتی را برای اجرای معاملات آربیتراژ ترکیب می‌کند. معامله‌گرانی که از این روش استفاده می‌کنند اغلب به مدل‌های ریاضی و ربات‌های معاملاتی برای اجرای معاملات آربیتراژ با فرکانس بالا و به حداکثر رساندن سود متکی هستند.

ریسک‌های معاملات آربیتراژ ارز دیجیتال

برخی عوامل می‌تواند شانس آربیتراژور را برای ایجاد سود کاهش دهد. ماهیت کم خطر فرصت‌های آربیتراژ بر سودآوری آن‌ها تأثیر دارد. ریسک کمتر منجر به سود کم می‌شود. به همین دلیل است که آربیتراژورهای ارز دیجیتال باید حجم بالایی از سرمایه را برای ایجاد سود قابل توجه انجام دهند. علاوه بر این، معاملات آربیتراژ رایگان نیستند.

• هزینه‌ها

به یاد داشته باشید که معاملات آربیتراژ در دو صرافی ممکن است با هزینه‌های برداشت، سپرده و معاملات همراه باشد. برای کاهش زیان ناشی از کارمزدهای گزاف، آربیتراژورها می‌توانند فعالیت‌های خود را به صرافی های با کارمزدهای رقابتی محدود کنند. همچنین می‌توانند وجوه خود را در چندین صرافی سپرده‌گذاری کنند تا از ناکارآمدی بازار استفاده کنند.
به عنوان مثال، علی تفاوت قیمت بین بیت کوین در بایننس و کوکوین را تشخیص می‌دهد و تصمیم می‌گیرد همه سرمایه خود را وارد کند. با این حال، به جای انتقال وجوه بین دو صرافی، علی از قبل دارای وجوهی است که به صورت تتر (USDT) در بایننس و 1 بیت کوین در کوکوین است. بنابراین، تنها کاری که او باید انجام دهد این است که BTC خود را در کوکوین به قیمت 40050 دلار بفروشد و  BTC را در بایننس با 40000 دلار USDT بخرد. در پایان این معامله، او 50 دلار سود به دست می‌آورد و از پرداخت هزینه‌های انتقال و سپرده معاف می‌شود. در اینجا، تنها کارمزدی که علی باید نگران آن باشد، کارمزد معامله است. شایان ذکر است که برای معامله گرانی که حجم معاملات بالایی را انجام می‌دهند، کارمزد معاملات نسبتاً پایین است.

• زمان‌سنجی

معاملات arbitrage به زمان حساس است. هرچقدر که معامله گران بیشتری از یک فرصت آربیتراژ خاص استفاده می‌کنند، اختلاف قیمت بین دو صرافی از بین می‌رود.
اجازه دهید تفاوت سودآوری علی و سارا را به دلیل زمان معاملات آن‌ها در نظر بگیریم. در این سناریو، علی اولین کسی است که فرصت آربیتراژ را شناسایی کرده و از آن استفاده می‌کند. به دنبال آن سارا تلاش می‌کند همین کار را انجام دهد. وقتی علی بیت کوین را به قیمت 40000 دلار در بایننس می‌خرد و آن را به قیمت 40050 دلار می‌فروشد، سارا دیگر ممکن است نتواند این معامله را با این قیمت انجام دهد. به دلیل ماهیت رقابتی بازار، سارا ممکن است مجبور شود بیت کوین را در بایننس به قیمت 40020 دلار بخرد و در کوکوین به قیمت 40030 دلار بفروشد. همگرایی قیمت بیت کوین در بایننس و کوکوین تا زمانی که دیگر اختلاف قیمتی برای سود وجود نداشته باشد، ادامه خواهد داشت.

مزایا و معایب آربیتراژ

این استراتژی معاملاتی دارای مزایا و معایبی نیز می‌باشد که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم.

مزایای آربیتراژ عبارتند از:

سودهای بدون ریسک: سود حاصل از آربیتراژ به درستی اجرا شده را می‌توان بدون ریسک در نظر گرفت، زیرا قیمت خرید و فروش از قبل مشخص است. برخلاف معامله سهام یا اوراق قرضه از طریق استراتژی سنتی خرید اوراق بهادار در حال حاضر و فروش آن در مقطعی در آینده، آربیتراژ نیازی به شرط‌بندی بر روی عملکرد آینده یک اوراق بهادار ندارد.

بدون سرمایه‌گذاری: اگر صرفاً از اشتباهات یا اختلاف قیمت‌ها (مثلاً از طریق آربیتراژ مکانی) سرمایه‌گذاری می‌کنید، حتی لازم نیست سرمایه خود را برای استفاده از فرصت آربیتراژ سپرده کنید.

معایب آربیتراژ عبارتند از:

فرصت زودگذر: آربیتراژ بر عرضه و تقاضا تأثیر می‌گذارد به گونه‌ای که قیمت‌ها در نهایت مجدداً همسو می‌شوند و فرصت آربیتراژ در آینده را کاهش می‌دهد. برای مثال، هر چه آربیتراژکنندگان سهامی را که به دلار آمریکا خریداری می‌کنند و آن را به یورو می‌فروشند بیشتر می‌شود، دلار افزایش خواهد یافت و یورو سقوط خواهد کرد. این امر باعث کاهش اختلاف بین دو ارز می‌شود تا زمانی که هیچ ارزی وجود نداشته باشد و هیچ سودی حاصل نشود.

نوسانات بالقوه قیمت یا نرخ، کارمزدها و مالیات ها: قیمت‌ها و نرخ‌های بهره صرافی‌ها، به طور مکرر و به سرعت تغییر می‌کنند. بنابراین همیشه این احتمال وجود دارد که معامله‌ای را در زمانی انجام دهید که ممکن است سودآور نباشد. اگر شما نتوانید همزمان یک ارز را بخرید و بفروشید، احتمال این اتفاق افزایش می‌یابد. زیرا دانش، تجربه یا زیرساخت فناوری با سرعت بالا برای انجام این کار را ندارید. سایر خطرات بالقوه شامل کارمزد تراکنش که می‌تواند سود کلی شما را کاهش دهد و مالیات‌ها، از جمله مالیات های متفاوت در کشورهای خارجی، می‌باشد.

انتخاب صرافی برای انجام آربیتراژ

علاوه بر روش خاصی که برای آربیتراژ در نظر می‌گیرید، انتخاب صرافی نیز بر میزان سودآوری شما تأثیر می‌گذارد. شما می‌توانید از صرافی‌های متمرکز یا غیرمتمرکز برای آربیتراژ استفاده کنید اما باید به برخی نکات در انتخاب آن‌ها دقت کنید.

1. برخی از معامله گران، صرافی‌های بدون KYC (احراز هویت) را ترجیح می‌دهند. شاید این موضوع کار شما را راحت کند اما ممکن است امنیت کافی نداشته باشد. بنابراین اگر قصد آربیتراژ دارید؛ آن را در صرافی‌های معتبر و شناخته شده انجام دهید. همچنین در اکثر صرافی‌های معتبر، پس از احراز هویت، سقف برداشت روزانه نیز افزایش می‌یابد که می‌توانید از این ویژگی نیز در راستای آربیتراژ استفاده کنید.
2. در آربیتراژ از صرافی‌هایی استفاده کنید که سرعت نقد شوندگی در آن‌ها بالاست؛ تا بتوانید در لحظه سفارش خود را ثبت کنید و از اختلاف قیمت سود به دست آورید.
3. هر صرافی که قیمت مناسب‌تری ارائه می‌دهد، صرفا بهتر نیست. لازم است تحقیقات کافی در مورد اعتبار صرافی انجام دهید و سپس سرمایه خود را واریز کنید.

علت اختلاف قیمت ارزهای دیجیتال و ایجاد فرصت آربیتراژ

دلایل زیادی در وقوع آربیتراژ ارزهای دیجیتال دخیل است که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

• نحوه تامین نقدینگی 

بیشتر صرافی‌ها دفترچه‌های سفارش خود را دارند که نقدینگی آن را از طریق روش‌های متفاوت تامین می‌کنند.

• تفاوت زمان برداشت و سپرده 

از آنجایی که صرافی‌ها زمان‌های واریز و برداشت یکسانی ندارند، فرصت‌های آربیتراژ کریپتو افزایش می‌یابد. اگر بتوانیم دارایی‌های خود را سریع جابه‌جا کنیم، تفاوت‌های قیمت بازار بین صرافی ها، کاهش می‌یابد. این بدان معناست که صرافی‌هایی که زمان انتقال سریع‌تری دارند، قیمت آن‌ها زودتر با قیمت بازار هماهنگ می‌شود.

• هزینه انتقال

هزینه انتقال ارزهای دیجیتال باهم متفاوت است و بنابراین فرصت‌های آربیتراژ بیشتری ایجاد می‌کند.

برخی از دلایل قابل توجه دیگر به شرح زیر است:

• عدم وجود معامله گران (یعنی بازارسازان)
• مقررات در برخی صرافی‌ها

سخن آخر

با توجه به متن مقاله دریافتید که آربیتراژ ارز دیجیتال یک استراتژی برای استفاده از مزیت معامله دارایی با قیمت‌های مختلف در صرافی‌های متفاوت است. به بیان ساده، اگر یک دارایی کریپتو را با قیمت کمتر در یک صرافی بخریم و آن را با قیمت بالاتر در صرافی دیگر بفروشیم، از روش آربیتراژ کریپتو استفاده کرده‌ایم.