تفاوت صادر کننده کارت اعتباری و شبکه بانکی
مهسا نصیری نیا
آشنایی با تفاوت صادر کننده کارت اعتباری و شبکه بانکی
فهمیدن تفاوت صادر کننده کارت اعتباری و شبکه بانکی کارت اعتباری، برای ما ایرانیان شاید کمی دشوار باشد چرا که تنها شبکه کارت اعتباری که در ایران به صورت گسترده فعالیت میکند “شتاب” است. شتاب به دلیل تحریم های بانکی علیه ایران و عدم فعالیت شبکه های بانکی بین المللی در ایران، در سال 1381 توسط بانک مرکزی و برای جبران این مشکل در ایران دایر گردید. اکنون اکثر بانک ها و موسسات مالی در ایران در این شبکه فعال هستند. برای اینکه به درستی متوجه شوید، به سراغ مثال کارت های داخل کشور خودمان میرویم. هنگامی که شما از یک بانک ایرانی کارت دریافت می کنید، طراحی گرافیکی کارت شما کاملا بر اساس بانکی است که برای شما کارت را صادر نموده است. اما چه چیزی است که به شما اجازه میدهد از دستگاه های خودپرداز دیگر بانک ها نیز با کارت خود پول دریافت نمایید؟ یا از دستگاه های کارتخوان تمام بانک ها در فروشگاه ها استفاده نمایید؟ آن چیزی که چنین امکانی را میسر می کند، شبکه کارت است و نه صادر کننده کارت. در روی اغلب کارت های بانکی ایران میتوانید لوگوی کوچک “شتاب” را که مشاهده نمایید که تنها شبکه کارت اعتباری فعال و گسترده در ایران است.
در کارت های بین المللی نیز چنین وضعیتی وجود دارد با این تفاوت که هم صادر کنندگان کارت بسیار تنوع بیشتری دارند و هم شبکه های کارت های اعتباری به یک عدد محدود نمیشود. زمانی که به طور مثال شما از یک بانک در ارمنستان یک ویزا کارت دریافت می نمایید، حساب شما و در نتیجه پول شما در حساب آن بانک است. پشتیبانی اغلب فعالیت های شما از جمله اس ام اس های کارتتان را بانک ارسال می نماید و طراحی کارت شما بر اساس بانک صادر کننده است. اما اینکه می توانید از این کارت در تمام کشور های دیگر نیز استفاده نمایید، در اغلب وب سایت ها خرید اینترنتی کنید و در فروشگاه های سراسر دنیا خرید نمایید تحت مدیریت و پشتیابنی شبکه کارت بانک شما است که ویزا کارت است. 
در واقع شبکه های بانکی تصمیم می گیرند که در چه فروشگاه هایی کارت اعتباری پدیرفته شود، تراکنش ها را پردازش و تایید می کنند و تراکنش ها را تسهیل می نمایند. اما همین شبکه های بانکی بر موارد زیر کنترلی ندارند:
- نرخ بهره
- هزینه سالان
- جریمه های دیرکرد
- هزینه تراکنش‌های خارجی
- جریمه‌های over-limit
صادرکنندگان کارت اعتباری نیز مسئولیت های زیر را بر عهده دارند:
- تأیید یا رد درخواست برای صدور کارت اعتباری
- تنظیم شرایط و مزایای ارائه شده بر روی کارت‌های اعتباری
- پرداخت تراکنش‌ها از طرف دارنده کارت تا سقف حد مجاز کارت
- دریافت هزینه‌ها و جریمه‌هایی که پیش‌تر مطرح شد، از مشتریان. درآمد صادرکنندگان کارت از طریق دریافت این هزینه‌هاست.
- ارائه خدمات و پاسخ به سوالات مشتریان
مشهور ترین شبکه های بانکی
4 شبکه بزرگ بانکی در دنیا وجود دارند که بسیار بزرگ تر و عظیم تر از دیگر رقبای خود هستند و بازار را به دست دارند. این چهار شبکه مستر کارت (MasterCard)، ویزا (Visa)، دیسکاور (Discover ) و امریکن اکسپرس (American Express) هستند. هر کدام از این شبکه ها چندین مدل گوناگون کارت دارند که هر کدام از این مدل ها ویژگی های خاص، شرایط و هزینه صدور خاص خود را دارند. مانند بسیاری از بازار های دیگر، در این بازار نیز هرگاه شبکه ای اقدام به معرفی یک کارت خاص با ویژگی های خاص میکند، شبکه های دیگر هم معمولا کارتی را با ویژگی های مشابه و نام دیگر وارد بازار میکنند. در میان این چهار شبکه بزرگ، Visa و MasterCard با اختلاف نسبتا زیاد از دو شرکت رقیب فعال تر و موفق تر هستند به طوری که هر دوی آن ها در بیش از 210 کشور دنیا فعال هستند در حالی که Discover در 49 کشور و American Express در 160 کشور فعال هستند. در زیر نمودار میزان سهم هر کدام از این شبکه ها در بازار کارت های اعتباری را مشاده می نمایید.
